مرواریدهایی که زینت خنده هستند

سلامت دهان وضعیتی از دهان، دندان ها و ساختارهای دهانی است و علاوه بر اینکه افراد را قادر می سازد تا عملکردهای اساسی مانند خوردن، تنفس و صحبت کردن را انجام دهند در ابعاد دیگری از جمله روانی-اجتماعی نیز بسیار تاثیر گذار است؛ مانند اعتماد به نفس و مشارکت در جامعه و دستیابی به پتانسیل های خود. اهمیت این موضوع باعث شد تا مقاله این بار التیام در این رابطه باشد.

برخی مواقع آگاهی و آشنایی با یک سری از معضلات اجتماعی در عموم مردم وجود دارد اما همان طور که ورزش کردن، کتاب خواندن و این قبیل کارها با وجود یک باور درونی مداوم پشت گوش انداخته می شوند و معطل می مانند، رسیدگی به نقش و مسئولیت اجتماعی هم گاهی به یک تلنگر نیاز دارند تا موتورمان را روشن کند. هدف از طرح ارمغان خیریه التیام همین است، قرار است جرقه ای باشد برای شروع یک حرکت عظیم. در هشتمین دوره ی طرح ارمغان به موضوع بهداشت دهان و دندان می پردازیم که خانواده ها با استطاعت مالی کمتر، بیشترین مواجهه را با این دست بیماری ها دارند.

بیماری های دهان طیفی از بیماری ها و شرایط را شامل می شود که شامل پوسیدگی دندان، بیماری پریودنتال (لثه)، از دست دادن دندان، سرطان دهان، ترومای دهان و دندان و نقایص مادرزادی مانند شکاف کام و لب می شود. بیماری های دهان یکی از شایع ترین بیماری های غیر واگیر در سراسر جهان هستند که حدود ۳٫۵ میلیارد نفر به آن مبتلا هستند. این عدد در حالیست که با افزایش جمعیت و افزایش سن، بار جهانی شرایط بهداشت دهان و دندان در حال افزایش است، به ویژه در کشورها با درآمد کم و متوسط.

بیماری های دهان و دندان به طور نامتناسبی بر آسیب پذیرترین و محروم ترین جمعیت ها تأثیر می گذارند. افراد با وضعیت اقتصادی-اجتماعی پایین تر بار بیشتری از بیماری های دهان و دندان را به دوش می کشند و این ارتباط در طول زندگی، از اوایل کودکی تا سنین بالاتر، و صرف نظر از سطح درآمد کلی کشور باقی می ماند.

اکثر بیماری ها و شرایط دهان و دندان با عوامل خطر قابل اصلاح و مرتبط با بیماری های غیر واگیر نظیر دیابت، بیماری های قلبی عروقی، سرطان، بیماری های مزمن تنفسی و اختلالات روانی مشترک هستند. این عوامل خطر عبارتند از مصرف تنباکو، مصرف الکل و رژیم های غذایی ناسالم و سرشار از قندهای آزاد که همگی در سطح جهانی در حال افزایش هستند. برای مثال گزارش شده است که دیابت با ایجاد و پیشرفت التهاب لثه مرتبط است. علاوه بر این، بین مصرف زیاد مواد قندی و دیابت، چاقی و پوسیدگی دندان رابطه علت و معلولی وجود دارد.

هنگامی که سلامت دهان و دندان به دلیل بیماری یا آسیب به خطر می افتد، سلامت عمومی نیز تحت تأثیر قرار می گیرد. درد و ناراحتی مرتبط با بیماری های دهان، تمرکز را دشوار می کند، باعث غیبت افراد از مدرسه یا کار می شود و می تواند منجر به انزوای اجتماعی شود. بیماری های دهان و دندان با افزایش مخارج خانوار و تأثیر جدی بر کیفیت زندگی و رفاه افراد، تأثیرات اجتماعی و اقتصادی شدیدی بر افراد و خانواده ها دارد.

برخی از شایع‌ترین بیماری‌هایی که بر سلامت دهان و دندان ما تأثیر می‌گذارند عبارتند از: پوسیدگی دندان، بیماری لثه (پریودنتال) و سرطان دهان.

پوسیدگی دندان

حفره های دندانی در اثر تجزیه مینای دندان توسط اسیدهای تولید شده توسط باکتری های واقع در پلاک ایجاد می شوند که روی دندان ها جمع می شوند، به ویژه در امتداد خط لثه و در شکاف های سطوح جویدنی دندان ها. خوردن و نوشیدن غذاهای پر کربوهیدرات باعث می شود که این باکتری ها اسیدهایی تولید کنند که می تواند باعث از بین رفتن پوشش خارجی دندان (مینای دندان) یا سطح ریشه شود.

اگرچه پوسیدگی تا حد زیادی قابل پیشگیری است، اما یکی از شایع ترین بیماری های مزمن در طول عمر است. پوسیدگی دندان درمان نشده می تواند منجر به آبسه (عفونت شدید) در زیر لثه شود که می تواند به سایر قسمت های بدن گسترش یابد و جدی شود و در موارد نادر کشنده است.

استراتژی های بهداشت عمومی مانند افزودن فلوراید به آب در جامعه، برنامه های اجرایی در مدارس مانند آموزش و غربالگری، مداخلات ایمن و مؤثری هستند که برای جلوگیری از پوسیدگی دندان و صرفه جویی در هزینه ثابت شده اند.

بیماری لثه

از هر ۱۰ بزرگسال ۳۰ ساله یا بیشتر، ۴ نفر در سال های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۴ به بیماری های لثه مبتلا بودند. بیماری لثه عمدتاً نتیجه عفونت و التهاب لثه ‌ها و استخوانی است که دندان ‌ها را احاطه کرده و از آنها حمایت می‌ کند. برخی از بیماری های مزمن خطر ابتلا به بیماری لثه را افزایش می دهند، از جمله دیابت، ضعف سیستم ایمنی، بهداشت نامناسب دهان و دندان و وراثت. مصرف دخانیات نیز یک عامل خطر مهم برای بیماری لثه است. اگر اشکال اولیه بیماری های لثه درمان نشود، استخوانی که از دندان ها حمایت می کند از بین می رود و لثه ها عفونی می شوند و ممکن است دندان ها لق شوند و در نهایت مجبور به کشیدن آنها باشیم.

سرطان دهان

در سال ۲۰۱۶، نزدیک به ۴۵۰۰۰ مورد جدید سرطان حفره دهان و حلق در ایالات متحده تشخیص داده شد و بیش از ۱۰۰۰۰ مورد مرگ گزارش شد. میزان بقای ۵ ساله برای این سرطان ها حدود ۶۱ درصد است. میزان مرگ و میر ناشی از سرطان دهان در مردان تقریباً سه برابر بیشتر از زنان است. جلوگیری از رفتارهای پرخطر، از جمله کشیدن سیگار، سیگار یا پیپ، استفاده از تنباکوی بدون دود، و استفاده بیش از حد از الکل در پیشگیری از سرطان دهان بسیار مهم است. تشخیص زود هنگام برای افزایش میزان بقای این سرطان ها کلیدی است.