انواع راه های کمک رسانی خیرین به مددجویان
چنانچه وقت ندارید تا این مقاله را بخوانید می توانید آن را گوش دهید.
چگونه خیرین می توانند به مددجویان کمک کنند؟
برخلاف گذشته که کمک های خیرین به مددجویان به کمک های نقدی و بعضی از کمک های غیر نقدی محدود می شد، امروزه این کمک ها از تنوع بالاتری برخوردار بوده و با خلاقیت و هم چنین نیازسنجی از مددجویان می توان این تنوع را بالاتر نیز برد.
حال در این مقاله ما قصد داریم به بررسی انواع راه های مددرسانی خیرین به مددجویان بپردازیم که در موسسات خیریه معتبر انجام می شوند، اما به طور کلی به نظر می رسد با افزایش به کار بردن خلاقیت توسط مدیران موسسات خیریه می توان به این راه ها افزود و در نتیجه قشر خیرینی که می توانند مددرسانی کنند نیز بزرگ تر خواهد شد.
سبد کالا
در ابتدا آن چیزی که تمام موسسات خیریه به آن می پردازند نیازهای معیشتی و تغذیه ای مددجویان است، چرا که این نیاز از پایه ای ترین نیازهای هر انسانی است و بدون برطرف کردن آن نمی توان به نیاز های سطح بالا و انتزاعی تر پرداخت. اصولا موسسات خیریه سعی دارند این نیاز را در قالب سبد کالا برطرف کنند. اصولا سبد کالا در اکثر موارد شامل اقلام ثابت و ضروری است. این سبد در اکثر موارد شامل برنج، مرغ، گوشت، حبوبات، رب گوجه فرنگی، سویا، پنیر، روغن، چایی، قند، مواد شوینده، تن ماهی و ماکارونی است که با توجه به استطاعت مالی خیریه می توان به این کالاها افزود و یا از آن ها کاست.
لازم به ذکر است خیرین در این مورد می توانند خود اقلام را تهیه کرده و به موسسات خیریه تحویل دهند و یا این اقلام با کمک های نقدی آن ها توسط مسئولان خریداری شده و به مددجویان تحویل داده شود که به نظر می رسد مورد دوم از نظم بالاتری برخوردار است.
خیریه التیام نیز با طرح ارزاق خود هر سالانه به خانواده های نیازمند شناسایی شده کمک کرده است.
کمک هزینه تأمین مسکن
خانه، واژه ای فراتر از یک کلمه ساده است که بتوان به راحتی از آن گذشت. این که خانواده ای با آرامش و بدون نگرانی از بی سرپناه شدن در خانه ای زندگی کند یکی از مهم ترین نیاز های هر انسانی است. این نیاز هرچند مادی است اما می تواند اثرات روانی بسیاری بر اعضای یک خانواده بگذارد.
خیرین در این مورد می توانند به صورت های مختلفی عمل کنند که از آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
کمک به پرداخت اجاره بهای مسکن خانواده یا خانواده های مددجویان
هم چنین در صورتی که خیرین از مسکنی بلااستفاده برخوردارند می توانند آن را در اختیار موسسات خیریه قرار دهند تا موسسه با نیازسنجی آن را در اختیار مددجویان قرار دهد.
تخصیص کمک هزینه های درمانی
بیماری به تنهایی بسیار سخت و رنج آور است؛ چه بسا این رنج با عدم استطاعت مالی همراه شود. بنابراین تخصیص کمک هزینه های درمانی و همچنین انجام خدمات درمانی به صورت رایگان و یا با هزینه های اندک از دیگر کارهای بسیار مهم و تاثیرگذاری است که خیرین می توانند برای مددجویان انجام دهند.
اعطای وام قرض الحسنه
گویی حتی وام گرفتن برای قشر پایین در بسیاری از موارد به دلیل سودهای بالا شدنی نیست. این جا است که خیرین و موسسات خیریه نقش پررنگ خود را با وام های بلاعوض و یا وام های عادی اما بدون سود نشان می دهند. یکی از کارهایی که می توان انجام داد این است که بعد از پرداخت اقساط این وام ها توسط مددجو، مجددا این وام به نیازمند دیگری اعطا شود و این چرخه نیکی همچنان ادامه داشته باشد. مجموعه ما نیز در بخش گلریزان خود وام برای مددجویان در نظر گرفته است.
اهدای جهیزیه
یکی دیگر از مواردی که خیرین می توانند در قالب آن به مددجویان کمک بکنند اهدای جهیزیه به مددجویانی است که قصد تشکیل خانواده و ازدواج دارند. در این مورد نیز خیرین می توانند یا اقلام را مستقیما تهیه کرده و به مددجو اهدا کنند و یا با پرداخت مبلغی به موسسات خیریه این کار را به خیریه بسپارند. همچنین یکی دیگر از کارهایی که می توان در این مورد انجام داد این است که فروشگاه های لوازم خانگی با خیریه ها قرارداد بسته و در صورت ارجاع مددجویان به آن ها، اقلام را به صورت قسطی در اختیار مددجو قرار دهند.
اعطای هزینه های تحصیلی و لوازم التحریر
آموزش سهم مهمی از سبد خانوار با درآمد های متوسط رو به بالا را تشکیل می دهد. در مقابل تهیه مایحتاج تحصیلی از توان اقشار ضعیف تر خارج است. با توجه به مشکلات اقتصادی بوجود آمده برای خانواده های نیازمند، اوضاع دشوارتر شده است. در حالی که بسیاری از خانواده ها در تب و تاب خرید لوازم التحریر و انتخاب بهترین مدرسه برای فرزند خود هستند، خانواده های نیازمند این توانایی را ندارند که برای فرزند خود لوازم التحریر، کیف، کفش و فرم مدرسه را تهیه کنند. بنابراین می توان این زمینه را یکی از مهم ترین موارد برای کمک رسانی به مددجویان دانست. چرا که تاثیرات فرهنگی آن غیر قابل انکار است. در این مورد نیز خیرین می توانند به طور مستقیم و یا به واسطه ی موسسات خیریه وارد عمل شوند.
اهدای پوشاک
پوشیدن لباس مناسب و درخور نقش بسیار پررنگی در حفظ عزت نفس هر فردی دارد. بعد از تامین نیازهای مادی بسیار مهم است که به نیازهای معنوی افراد پرداخت تا هم به سلامت جسم و هم روان مددجویان پرداخت.
به نظر می رسد بهترین راه کمک در این زمینه اعطای کمک هزینه جهت تهیه پوشاک نو است.
ارائه خدمات مشاوره و روانشناسی
این که خیرین در یک کشور تنها به نیازهای مادی مددجویان نپردازند و به نیازهای روحی و روانی آن ها نیز توجه کنند، نشان دهنده ی فرهنگ غنی آن کشور است. در این مورد روانشناسان و مشاورانی که تمایل به انجام کار خیر دارند می توانند با موسسات خیریه در تماس باشند تا در صورت معرفی مددجویان از طرف خیریه، به صورت رایگان خدمت رسانی کنند. از طرفی خیرین دیگر نیز می توانند با تامین هزینه های جلسات مشاوره مددجویان شناسایی شده در این امر نقش داشته باشند.
برگزاری دوره های آموزشی و ورزشی
به جای ماهی دادن ماهیگیری یادش بده؛ این ضرب المثل به راستی بسیار درست و سنجیده است. چرا که با شرایط موجود و بی ارزش شدن مستمر پول آن چه که بی ارزش نمی شود علم و مهارت است و می توان از این دو به پول نیز رسید. اگر موسسات خیریه بتوانند در این زمینه به بهترین نحو عمل کنند با توانمندسازی افراد حقیقتا می توانند به هدف و نیت والای هر کار خیری دست پیدا کنند.
در این زمینه موسسات می توانند با کمک های خیرین دوره های آموزشی برای مددجویان علاقه مند تدارک ببینند و در صورت مشاهده عملکرد خوب و قابل قبول از مددجویان آن ها را در نهادهای مربوطه جذب کنند.
برگزاری اردوهای زیارتی و تفریحی
این موضوع بسیار روشن است که با وجود یک روان سالم است که توانمندی و استعدادهای یک فرد شکوفا می شوند و تفریحات سالم نیز یکی از مواردی است که می تواند به داشتن یک روان سالم کمک شایانی کند. در این مورد خیرین و خیریه ها با برگزاری اردوها و تامین مالی هزینه ها و یا تأمین مقدمات لازم برای برگزاری این اردوها در این امر نقش داشته باشند.
چناچه تمایل دارید از سبد ارزاق التیام های حمایت کنید کافی است وارد فروشگاه قاصدک شوید هر یک از کالاهای ارزاق را خریداری کنید
کم خوابی، سمی که با اختیار می نوشید.
چنانچه وقت ندارید تا این مقاله را بخوانید می توانید آن را گوش دهید.
کمبود خواب آثار مختلفی روی شما دارد؛ بد خلقی و کاهش کارایی در طول روز از جمله شناخته شده ترین این آثار هستند؛ اما آیا می دانید که کم خوابی میتواند چه عواقب عمیقی بر سلامت جسمانی شما نیز داشته باشد؟
افرادی که از بدخوابی رنج میبرند عواملی مثل استرس، دورکاری و… را مقصر میدانند؛ با این حال توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است که هزینه تمام آن بیخوابیها چیزی بیش از خلق و خوی بد و عدم تمرکز است. اگر بیخوابی در زندگی شما به یک عادت تبدیل شده باید بدانید خطر ابتلای شما به چاقی، بیماری های قلبی عروقی، دیابت و… افزایش پیدا کرده و همین موضوع می تواند طول عمر شما را کاهش دهد. اکنون مشخص شده است که یک خواب خوب شبانه برای یک زندگی طولانی و سالم ضروری است.
ما به چه میزان خواب نیاز داریم؟
بیشتر افراد حدود ۸ ساعت خواب با کیفیت شبانه برای عملکرد مناسب نیاز دارند؛ در این میان برخی نیاز خوابیشان کمتر و برخی بیشتر است. چیزی که مهم است این است که شما نیاز خوابتان را بفهمید و تلاش کنید خودتان را به آن برسانید.
به عنوان یک قانون کلی، اگر خسته از خواب بیدار میشوید و روز را در حسرت فرصتی برای چرت زدن سپری میکنید، به احتمال زیاد خواب کافی ندارید. فاکتورهای مختلفی میتواند به بد خوابی منجر شود، از جمله شرایط سلامتی مثل آپنه خواب ولی در بیشتر افراد، بدخوابی به دلیل عادات خوابی بد است.
اگر نخوابیم چه اتفاقی می افتد؟
هر شخصی خستگی، بدخلقی و عدم تمرکز در پی کم¬خوابی را تجربه کرده است. یک شب تقریباً بدون خواب باعث میشود شما در روز بعد احساس خستگی کنید. در صورتی که این کم¬خوابی به عادت تبدیل نشود به سلامت شما آسیب نمیرساند. بعد از چند شب بی¬خوابی اثرات ذهنی، جدی تر می¬شود و مغز شما قادر به تمرکز و تصمیم گیری صحیح نخواهد بود. شما احساس ناراحتی و بیماری خواهید داشت و در طول روز ممکن است به خواب بروید. خطر آسیب و تصادف شما در خانه، محل کار و جاده نیز افزایش می¬یابد. اگر این بیخوابی ادامه پیدا کند، کمبود خواب میتواند روی سلامت کلی شما اثر بگذارد و شما را مستعد شرایط جدی پزشکی مانند چاقی، دیابت، فشار خون بالا و بیماری قلبی گرداند.
خواب خوب شبانه به ۷ روش می تواند سلامت شما را تقویت کند:
۱٫ خواب ایمنی را افزایش می دهد.
اگر به نظر میرسد هر سرماخوردگی و آنفولانزای رایجی را گرفته اید، زمان خواب شما میتواند مقصر باشد. تداوم بیخوابی سیستم ایمنی شما را مختل میکند، بنابراین سیستم ایمنی شما کمتر قادر به مقابله با عوامل بیماریزا خواهد بود.
۲٫ خواب میتواند باعث لاغری شود.
کمتر خوابیدن میتواند به معنی افزایش وزن باشد! مطالعات نشان داده که افرادی که در طول یک ۲۴ ساعت کمتر از ۷ ساعت میخوابند نسبت به کسانی که ۷ ساعت میخوابند، وزن بیشتری اضافه میکنند و در معرض خطر بیشتری برای چاق شدن هستند.
لِپتین/Leptin یک ماده شیمیایی است که در بدن ساخته و باعث القا احساس سیری میشود. در مقابل لپتین ما گرِلین/
Ghrelin را داریم که باعث میشود فرد احساس گرسنگی کند. مطالعات نشان داده افرادی که از خواب کافی محروم اند سطح لپتین پایین و گرلین بالایی دارند و همین موضوع باعث می شود احساس گرسنگی داشته باشند. البته باید توجه کرد که مکانیسم سیری و گرسنگی بسیار پیچیدهتر از اینها است و به فاکتورهای متعددی بستگی دارد. ولی رعایت هرکدام از این عوامل اثر و نقش خود را دارد.
۳٫ خواب باعث افزایش سلامت روان میشود.
همان طور که پیشتر خواندید حتی یک شب بیخوابی می¬تواند باعث شود شما در روز بعد نتوانید از توانایی ذهنی و جسمیتان آنگونه که باید استفاده کنید. با این اوصاف جای تعجبی نمیماند که بیخوابی مزمن و طولانی مدت منجر به اختلالهای خلقی مانند افسردگی و اضطراب فراگیر در بزرگسالان میشود.
هنگامی که عادتهای خواب و میزان خواب مبتلایان به اضطراب یا افسردگی مورد بررسی قرار گرفت، مشخص شد که اکثر آنها کمتر از ۶ ساعت در شب میخوابند.
۴٫ خواب از دیابت پیشگیری میکند.
مطالعات نشان داده افرادی که کمتر از ۵ ساعت در شب میخوابند، در معرض افزایش خطر ابتلا به دیابت هستند. اینگونه به نظر میرسد که از دست دادن خواب عمیق با تغییر روشی که بدن گلوکز را مصرف می¬کند، منجر به دیابت نوع ۲ میشود.
۵٫ خواب از بیماری های قلبی جلوگیری میکند.
به نظر میرسد کمبود خواب طولانی مدت با افزایش ضربان قلب، افزایش فشار خون و افزایش برخی از مواد شیمیایی مرتبط با التهاب ارتباط دارد که ممکن است فشار بیشتری بر قلب شما وارد کند.
۶٫ خواب میل جنسی را افزایش میدهد.
تحقیقات نشان میدهد مردان و زنانی که خواب با کیفیت کافی ندارند، از دست دادن میل جنسی (کاهش میل جنسی) و علاقه کمتری به رابطه جنسی را تجربه می¬کنند.
مردانی که از آپنه خواب رنج میبرند (اختلالی که در آن مشکلات تنفسی منجر به قطع خواب میشود.) سطح تستوسترون در بدنشان کاهش مییابد که می تواند میل جنسی را کاهش دهد.
۷٫ خواب باعث افزایش باروری می¬شود.
ادعا شده است که مشکل در بچه دار شدن به عنوان یکی از عوارض کم¬خوابی در مردان و زنان است. ظاهراً اختلال خواب منظم میتواند با کاهش ترشح هورمونهای جنسی باعث ناباروری شود.
چگونه خواب از دست رفته را جبران کنیم؟
اگر به اندازه کافی نمیخوابید، تنها یک راه برای جبران وجود دارد؛ بیشتر بخوابید!
این موضوع با یک شب زود خوابیدن رفع نمی شود. اگر شما ماهها خواب محدودی داشته اید، بدهی قابل توجهی در خواب ایجاد کردهاید، بنابراین انتظار میرود بهبودی چند هفته طول بکشد.
از تعطیلات آخر هفته شروع کنید، سعی کنید یک ساعت یا ۲ ساعت بیشتر در شب بخوابید. راه انجام این کار این است که وقتی خسته هستید به رختخواب بروید و به بدنتان اجازه دهید تا صبح شما را بیدار کند. (ساعت زنگ دار مجاز نیست!)
ممکن است در ابتدا تا ۱۰ ساعت در شب بخوابید. پس از مدتی، مدت زمان خواب به تدریج به سطح طبیعی کاهش مییابد.
به کافئین یا نوشیدنی های انرژیزا به عنوان یک راه حل کوتاه مدت اعتماد نکنید. آنها ممکن است در کوتاه مدت انرژی و تمرکز شما را افزایش دهند، اما در دراز مدت میتوانند الگوهای خواب شما را حتی بیشتر مختل کنند.
چناچه تمایل دارید از گلریزان های فعال خیریه حمایت کنید کافی است وارد آن شوید و با مطالعه داستان خانواده از آن ها حمایت کنید.
عفونت بروسلا، دشمن غیر پاستوریزه ها
چنانچه وقت ندارید تا این مقاله را بخوانید می توانید آن را گوش دهید.
بروسلوزیس/brucellosis که با نام تب مالت هم شناخته می شود، یکی از بیماری های عفونی قابل انتقال بین انسان و حیوان است و یکی از مهم ترین این بیماری ها به حساب می آید. زمانی که مردم با حیوانات آلوده یا محصولات غیر پاستوریزه ی آنها نظیر شیر و… در تماس باشند می توانند این بیماری را بگیرند.
بیماری بروسلوزیس
بیماری های عفونی آن دسته از بیماری ها هستند که قابل انتقال و مسری اند. عفونت ها می توانند توسط طیف وسیعی از عوامل بیماری زا به ویژه باکتری ها و ویروس ها ایجاد شوند. میزبان هم می تواند با سیستم ایمنی خود در برابر آنها مقاومت کند. بروسلوزیس یا تب مالت نوعی بیماری عفونی است که در اثر باکتریی به نام بروسلا/ brucella ایجاد می شود. این باکتری در اکثر موارد از دام و فراورده های دامی غیر پاستوریزه به انسان منتقل می شود. انتقال انسان به انسان آن خیلی نادر است.
راه های انتقال
خوردن و آشامیدن
زمانی که گوسفند، بز، گاو یا شتر به باکتری بروسلا آلوده باشد شیر آنها هم آلوده است. معمول ترین و محتمل ترین راه برای دریافت این باکتری از دام آلوده، خوردن یا نوشیدن شیر و لبنیات خام یا غیر پاستوریزه است. پاستوریزه شدن در واقع فرایندی است که طی آن میکروب های بیماری زا از بین می روند. اگر شیر حیوانات آلوده پاستوریزه نشود، عفونت به افرادی که شیر و یا پنیر حاصل از آن را مصرف می کنند منتقل می شود.
استنشاق
تنفس باکتری عامل تب مالت می تواند منجر به عفونت شود. این خطر بیشتر متوجه افرادی است که در آزمایشگاه با این باکتری سرو کار دارند. افزون بر این کارمندان کشتارگاه و بسته بندی کنندگان گوشت که در معرض باکتری قرار می گیرند می تواند به این بیماری مبتلا می شوند.
ورود باکتری به بدن از طریق پوست، زخم و…
در صورتی که فرد به صورت فیزیکی با حیوان آلوده در تماس باشد باکتری می تواند از طریق زخم وارد بدن شود. این مسئله برای کسانی که تماس نزدیک با حیوانات یا حتی مواد دفعی آنها دارند مانند کارکنان کشتارگاه، کارکنان کارخانه بسته بندی گوشت، دامپزشکان و… مشکل ایجاد می کند.
انتشار فرد به فرد بروسلا بسیار نادر است. مادر آلوده که به نوزاد خود شیر می دهد ممکن است باعث انتقال عفونت به نوزاد شود. انتقال از طریق فعالیت جنسی نادر است. علاوه بر اینها انتقال ممکن است از طریق انتقال خون آلوده یا بافت آلوده صورت بگیرد.
پیشگیری
بهترین راه برای پیشگیری از ابتلا به عفونت بروسلوزیس این هست که مطمئن شوید از موارد زیر مصرف نمی کنید:
- گوشت نیم پز
- لبنیات غیر پاستوریزه شامل
- شیر
- پنیر
- بستنی
فرایند پاستوریزه شدن زمانی است که شیر خام گرم شود و برای مدت کوتاهی در دمای بالا بماند. این پروسه ی گرم کردن، باکتری های مضر را از بین می برد. اگر مطمئن نیستید که لبنیات پاستوریزه شده اند یا نه از مصرف آن خودداری کنید.
افرادی که با بافت های حیوانات کار می کنند مانند شکارچیان و دامداران باید با استفاده از موارد زیر از خود مراقبت کنند:
- دستکش
- عینک ایمنی
- لباس مناسب
این موارد کمک می کنند تا از ورود باکتری از طریق زخم و چشم و… جلوگیری شود.
علائم بیماری
دوره نهفتگی بیماری (از زمان تماس با منبع عفونت تا بروز علایم) اغلب بین ۱ تا ۳ هفتهاست، ولی گاهی تا ۶ ماه طول می کشد. بروسلوزیس می تواند باعث طیف وسیعی از علائم و نشانه ها شود که برخی از آنها ممکن است برای مدت طولانی تظاهر کنند.
علائم اولیه عبارت اند از:
- تب
- تعریق
- بی حالی
- بی اشتهایی
- سردرد
- درد در عضلات، مفاصل و کمر
- خستگی
برخی از علائم و نشانه ها ممکن است برای مدت طولانی تری باقی بمانند. برخی دیگر ممکن است هرگز ناپدید نشوند یا دوباره تکرار شوند. مانند:
- تب های مکرر
- آرتروز
- تورم ناحیه بیضه و کیسه بیضه
- تورم قلب (اندوکاردیت)
- علائم عصبی (در حداکثر ۵٪ موارد)
- خستگی مزمن
- افسردگی
- تورم کبد و/یا طحال
چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟
تب مالت در اوایل بیماری، می تواند به سختی تشخیص داده شود؛ زیرا اغلب اوقات علائم آن مانند آنفلوانزا (سرماخوردگی) است. اگر تب شدید ناگهانی، درد های عضلانی یا ضعف غیرعادی دارید، به پزشک مراجعه کنید.
درمان
قبل از شروع درمان، تشخیص عفونت بروسلوزیس باید توسط پزشک انجام شود. بدین منظور آزمایشهایی برای جستجوی باکتری در نمونههای خون، مغز استخوان یا سایر مایعات بدن انجام میشود. علاوه بر این، آزمایش خون می تواند برای تشخیص آنتی بادی ها علیه باکتری انجام شود. آنتی بادی درواقع پروتئینی از سیستم ایمنی بدن است که علیه عامل بیگانه یا آنتی ژن (در اینجا باکتری بروسلا) تولید می شود. پس از تشخیص عفونت، پزشک می تواند آنتی بیوتیک تجویز کند. آنتی بیوتیک ها دسته وسیعی از دارو ها هستند که علیه عفونت های باکتریایی استفاده می شوند. مصرف آنها بدون نظر پزشک تبعات و عواقب بدی دارد که امروزه به یک معضل جهانی تبدیل شده.
بسته به دوره ی درمان و شدت بیماری ریکاوری فرد بین چند هفته تا چند ماه متغیر است. مرگ و میر ناشی از عفونت بروسلوزیس نادر است و در بیش از ۲ درصد موارد رخ نمی دهد.
چناچه تمایل دارید از گلریزان های فعال خیریه حمایت کنید کافی است وارد آن شوید و با مطالعه داستان خانواده از آن ها حمایت کنید.
تیروئید، پروانۀ سلامت نوزاد
چنانچه وقت مطالعه ندارید، می توانید صدای آن را گوش دهید.
در روند رشد و تکامل جنین عوامل مختلف و متعددی نقش دارند که آگاهی از این عوامل می تواند از ناهنجاری ها پیشگیری کند. یکی از این عوامل میزان فعالیت غدۀ تیروئید است. ترشحات این غده در تکامل جنین به ویژه مغز آن موثر است و هرگونه اختلال در فعالیت این غده می تواند باعث ناهنجاری می شود. در ادامۀ این مقاله بیشتر با ارتباط تیروئید و بارداری پرداخته می شود.
تیروئید و بارداری
غدۀ تیروئید یک غدۀ پروانه شکل و درون ریز (یعنی ترشحاتش وارد خون می شود) که به طور طبیعی در جلو و پایین گردن قرار دارد. وظیفۀ این غده ترشح هورمون های تیروئیدی است که به داخل خون ترشح می شوند و از طریق آن به تمام بافت های بدن منتقل می شوند. هورمون های تیروئیدی به بدن کمک می کند تا از انرژی استفاده کند، گرم بماند و مغز، قلب، ماهیچه ها و سایر اندام ها را همانطور که باید کار کند، نگه می دارد. هورمون های تیروئیدی عبارت اند از تری یُدوتایرونین/triiodothyronine یا T۳ و تایروکسین/thyroxine یا T۴. علت نام گذاری T۳ و T۴ به دلیل تعداد یون های یُد به کار رفته در آنها است. T۴ در سلول های بدن به T۳ تبدیل می شود. همان طور که پیش تر گفته شد هورمون های تیروئیدی روی متابولیسم سلول های بدن تاثیر دارند. هرچه ترشح این هورمون ها بیشتر شود سوخت و ساز و فعالیت این سلول ها هم بیشتر می شود (به این اختلال پرکاری تیروئید/Hyperthyroidism می گویند.) و هر چه ترشح این هورمون ها کمتر شود متابولیسم سلول های بدن کم می شود (به این اختلال کم کاری تیروئید/Hypothyroidism می گویند.).
یک بارداری نرمال باعث تغییرات فیزیولوژیکی و هورمونی مهمی می شوند که همین تغییرات روی عملکرد غدۀ تیروئید اثر می گذارد. این تغییرات به این معنی است که تست های آزمایشگاهی که عملکرد غدۀ تیروئید را می سنجند باید در دوران بارداری به دقت تفسیر شوند. تغییرات غدۀ تیروئید در دوران بارداری به طور عمده تحت تاثیر دو هورمون HCG/Human Chorionic Gonadotropin (که اساس تست های بارداری است) و استروژن است. غدۀ تیروئید در حین بارداری می تواند افزایش اندازه داشته باشد (بزرگی غدۀ تیروئید: گواتر). با این حال گواتر مرتبط با بارداری بیشتر در مناطقی رخ می دهد که کمبود ید وجو دارد.
در ۱۸-۲۰ هفتۀ اول بارداری، جنین برای تامین هورمون های تیروئیدی به طور کامل به مادر وابسته است. در اواسط بارداری تیروئید جنین شروع به ترشح هورمون می کند، با این وجود جنین هنوز برای دریافت ید به مادر وابسته است تا بتواند هورمون های تیروئیدی را بسازد.
پرکاری تیروئید و بارداری
به طور کلی شایع ترین دلیل پرکاری تیروئید در زنان در سنین باروری بیماری Graves است. افزون بر آن دلایل دیگری نیز باعث این بیماری می شوند: سطح خیلی بالای HCG، تهوع صبحگاهی شدید ممکن است باعث پرکاری تیروئید گذرا در اوایل بارداری شود. تشخیص صحیح براساس بررسی دقیق تاریخچه، معاینۀ فیزیکی و آزمایشات آزمایشگاهی است.
خطرات پرکاری تیروئید یا بیماری گریوز برای مادر
بیماری گریوز ممکن است در طول سه ماهه اول بارداری ظاهر شود یا ممکن است در این مدت در خانمی که به این اختلال را داشته تشدید شود. علاوه بر علائم شایع مرتبط با پرکاری تیروئید، درمان ناقص پرکاری تیروئید مادر می تواند منجر به زایمان زودرس و یک عارضه جدی به نام پره اِکلامپسی/pre-eclampsia شود. علاوه بر این، زنان مبتلا به بیماری گریوز فعال در دوران بارداری در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به پرکاری تیروئید بسیار شدید به نام طوفان تیروئید/thyroid storm هستند. بیماری گریوز اغلب در سه ماهه سوم بارداری بهبود می یابد و ممکن است در دوره پس از زایمان بدتر شود.
خطرات پرکاری تیروئید یا بیماری گریوز برای جنین
پرکاری تیروئید مادر اگر کنترل نشده باقی بماند می تواند اثرات جدیی نظیر تپش قلب سریع، نارس بودن، کوچک بودن جنین نسبت به سن بارداری، مرده زایی و ناهنجاری های مادرزادی داشته باشد که دلیلی بر اهمیت درمان پرکاری تیروئید است. بیماری گریوز نوعی بیماری خودایمنی است که ناشی از تولید آنتی بادی هایی است که غدۀ تیروئید را تحریک می کنند و به آنها ایمونوگلوبین های محرک تیروئید می گویند. این آنتی بادی ها می توانند از جفت عبور کنند و روی تیروئید جنین اثر بگذارند. این مورد بسیار غیرمعمول بوده و از بین زنان بارداری که به گریوز مبتلا هیتند تنها ۱-۵ درصد دچار این اختلال می شوند. در صورتی که این ایمونوگلوبین ها (TSI) در اوایل بارداری بالا باشد از داروهای anti-thyroid استفاده می شود. باید توجه داشت که این داروها چون می توانند از جفت عبور کنند می توانند روی جنین اثر بگذارند؛ پس از مصرف خودسر و بدن نظر پزشک متخصص باید خودداری کرد.
درمان
در موارد ملایم و خفیف بیماری مادر و جنین بدون نیاز به درمان باید مداوم تحت کنترل باشند. زمانی که پرکاری تیروئید شدید باشد داروهای آنتی تیروئید برای درمان انتخاب می شوند. در مواردی که فرد نسبت به دارو حساسیت داشته باشد می توان از روش های درمانی دیگر مثل جراحی استفاده کرد.
کم کاری تیروئید و بارداری
به طور کلی شایع ترین دلیل کم کاری تیروئید بیماری خود ایمنی به نام Hashimoto’s thyroiditis است. کم کاری تیروئید در طول بارداری می تواند به دلیل حضور اولیه بیماری، درمان ناقص یا درمان بیش از حد پرکاری تیروئید باشد.
خطرات کم کاری تیروئید یا بیماری گریوز برای مادر
کم کاری تیروئید اگر بدون درمان باقی بماند یا ناقص درمان شود خطر سقط جنین را افزایش می دهد، همین طور با کم خونی مادر، درد عضلانی و ضعف، نارسایی قلب (کارایی قلب کاهش می یابد)، ناهنجاری های جفت و خون ریزی پس از زایمان ارتباط دارد. این عوارض بیشتر در زنانی با کم کاری شدی تیروئید رخ می دهد، زنان مبتلا به کم کاری تیروئید خفیف ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند یا علائمی را دارند که آن را به بارداری نسبت می دهند.
خطرات کم کاری تیروئید برای جنین
هورمون های تیروئیدی برای رشد و تکامل مغز جنین بسیار حیاتی اند. کودکانی که با کم کاری مادرزادی تیروئید که دنیا آمده اند (بدون عملکرد تیروئید در زمان تولد) اگر مشکلشان بی درنگ پیدا و درمان نشود می توانند مشکلات شدید شناختی، عصبی و تکاملی داشته باشند. با درمان زود هنگام این ناهنجاری ها می توانند به طور چشمگیری پیشگیری شوند.
مطالعات اخیر نشان داده حتی کم کاری خفیف تیروئد که درمان نشده باشد در طی بارداری می تواند اثرات جزئی روی تکامل مغز جنین داشته باشد.
پیشگیری از عوارض اختلال عملکرد تیروئید
اندازه گیری غلظت هورمون محرک تیروئید/TSH (که از هیپوتالاموس که بخشی از مغز است ترشح می شود) در خون، آزمایش اولیه برای ارزیابی عملکرد تیروئید در بارداری است. این تست ارزان، به راحتی در دسترس و قابل اطمینان است. این تست هم قبل از بارداری هم حین بارداری می تواند انجام شود و پزشک را از هرگونه اختلال آگاه کند تا اقدامات درمانی لازم جهت پیشگری از عوارض بعدی صورت بگیرد.
چناچه تمایل دارید از گلریزان های فعال خیریه حمایت کنید کافی است وارد آن شوید و با مطالعه داستان خانواده از آن ها حمایت کنید.
هپاتیت C؛ رهرویی آهسته و پیوسته
چنانچه وقت مطالعه ندارید، می توانید صدای آن را گوش دهید
یک قاتل پنهان دیده می شود،
هپاتیت C در سکوت تا مرز کشتن قربانی پیش می رود.
مقدمه
هپاتیت یک اصطلاح کلی به معنای التهاب کبد است که می تواند در اثر عوامل مختلفی از جمله ویروس، الکل، کبد چرب و… ایجاد و در صورت عدم تشخیص و درمان باعث سیروز کبدی (زخم در کبد) می شود. در ادامه با نوع ویروسی این بیماری آشنا می شوید.
آشنایی با هپاتیت C
ویروس هپاتیت/Hepatitis virus انواع مختلفی دارد: HAV (Hepatitis A virus), HBV, HCV, HEV,…. برخلاف باور عام همۀ انواع هپاتیت خطرناک نیست، برای مثال حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد افراد در سنین کودکی به هپاتیت A مبتلا می شوند.
بیماری ها را می تواند به دو دستۀ مزمن و حاد تقسیم کرد؛ در نوع مزمن علائم، پایدار و طولانی مدت است در صورتی که در نوع حاد علائم سریع و کوتاه مدت بروز پیدا می کنند. هپاتیت های B, C می توانند مزمن شوند ولی هپاتیت های A, E قابلیت مزمن شدن ندارند. درصد بالایی از سرطان کبد بر اثر هپاتیت مزمن ایجاد می شود.
هپاتیت C باعث عفونت حاد و مزمن می شود. عفونت های حاد HCV معمولاً بدون علامت هستند و اغلب منجر به یک بیماری تهدید کننده زندگی نمی شوند. حدود ۳۰ درصد از افرادِ آلوده به طور خود به خود ویروس را طی ۶ ماه پس از عفونت بدون هیچ درمانی پاک می کنند. ۷۰ درصد باقی مانده دچار عفونت مزمن HCV می شوند، یعنی فاز حاد تبدیل به فاز مزمن می شود. در بین افراد مبتلا به عفونت مزمن HCV، خطر سیروز بین ۱۵ تا ۳۰ درصد در طی ۲۰ سال متغیر است.
انتقال ویروس و بیماری
انتقال ویروس هپاتیت C غالباً از طریق خون صورت می گیرد، در واقع bloodborne است. راه های انتقال این بیماری:
- استفاده لوازم پزشکی استریل نشده، مثلا تزریق مواد مخدر با سوزن مشترک
- انتقال خون آلوده
- انتقال ویروس از مادر آلوده به جنین
- رابطۀ جنسی پرخطر
- HCV از طریق شیر مادر، آب، غذا، در آغوش گرفتن، بوسیدن و… منتقل نمی شود.
علائم بیماری
دورۀ کمون هپاتیت C از ۲ هفته تا ۶ ماه متغیر است. از زمانی که ویروس به بدن وارد می شود تا زمانی که علائم بروز پیدا می کنند را دورۀ کمون می گویند. پس از عفونت اولیه، تقریباً ۸۰٪ از افراد هیچ علامتی نشان نمی دهند. کسانی که علائم حاد دارند ممکن است تب، خستگی، کاهش اشتها، تهوع، استفراغ، درد شکم را نشان دهند. همان طور که پیش تر ذکر شد حدود ۷۰% از افراد دچار عفونت مزمن می شوند. علائم این فاز می تواند به طور گسترده ای متفاوت باشد. در برخی ممکن است علائم اصلاً مورد توجه قرار نگیرند و در برخی تاثر جدی روی کیفیت زندگی بگذارد. برخی از علائم هپاتیت مزمن:
- احساس خستگی به طور مداوم
- درد مفاصل و ماهیچه ها
- تغییر خلق و خوی ناگهانی
- مشکل در حافظۀ کوتاه مدت
- اضطراب و افسردگی
- سوء هاضمه یا نفخ
- خارش پوست
اگر هپاتیت C درمان نشده باقی بماند می تواند در نهایت باعث زخم در کبد شود (سیروز کبدی). نشانه های سیروز کبدی یرقان (زردی پوست و سفیدی چشم) ادرار تیره، مدفوع رنگ پریده، استفراغ خون و تجمع مایع در پا و شکم هستند.
تشخیص بیماری
از آنجایی که هپاتیت C در مرحله حاد معمولاً علائمی ندارد، بدون درمان می ماند و وارد مرحله مزمن می شود. در مرحله مزمن هم تا چندین دهه می تواند بدون علائم باقی بماند تا زمانی که آسیب جدی به کبد وارد شود، در این زمان فرد دچار یرقان، ادرار تیره و مدفوع روشن می شود. پس تشخیص هپاتیت کار آسانی نیست، از این جهت سازمان جهانی بهداشت پیشنهاد می کند افراد در معرض خطر حتما آزمایش های لازم را انجام دهند.
تشخیص عفونت هپاتیت C دو مرحله دارد:
- تست سرولوژی: زمانی که یک عامل بیگانه (آنتی ژن) وارد بدن می شود، سیستم ایمنی علیه آن آنتی بادی می سازد. در تست سرولوژی آنتی بادی علیه HCV اندازه گیری می شود. این تست مشخص می کند که آیا فرد تاکنون به هپاتیت C مبتلا شده یا خیر.
- اگر تست اول مثبت بود، تست دوم برای یافتن ماده ژنتیکی ویروس/RNA انجام می شود. در صورت مثبت بودن تست دوم، تایید می شود که فرد هپاتیت دارد.
- پیشتر ذکر شد حدود ۳۰ درصد افراد، بدون درمان می توانند با پاسخ ایمنی قوی ویروس را در همان مرحله حاد از بین ببرند، ولی ۷۰ درصد افراد وارد مرحله مزمن می شوند. تست اول برای کل این افراد (یعنی هم ۳۰ درصد و هم ۷۰ درصد) مثبت و تست دوم فقط برای کسانی که وارد مرحله مزمن شده اند (فقط ۷۰ درصد) مثبت خواهد بود.
بعد از تشخیص هپاتیت C مزمن، میزان آسیب به کبد ارزیابی می شود و برحسب میزان آسیب درمان مناسب و مدیریت صحیح بیماری انجام می شود.
تشخیص هرچه سریع تر مانع از ایجاد مشکلاتی مثل نارسایی کبد، سرطان کبد یا نیاز به دریافت کبد جدید می شود.
درمان
هپاتیت همیشه به درمان نیاز ندارد، با این وجود زمانی که بیماری وارد فاز مزمن می شود درمان ضروری است. امروزه داروهای بسیار قوی در برابر هپاتیت C داریم، گروهی از این داروها DAAs هستند که برای افراد بالای ۱۲ سال استفاده می شود. طول درمان و حتی خود درمان بسته به شدت بیماری و وجود یا عدم وجود سیروز متغیر است ولی به طور میانگین ۱۲ تا ۲۴ هفته درمان با DAA ها بیماری را به طور کامل از بین می برد.
پیشگیری
واکسن موثری در برابر هپاتیت C وجود ندارد، بنابراین پیشگیری به کاهش خطرِ قرار گرفتن در معرض ویروس در مراکز بهداشتی و جمعیت های پرخطر بستگی دارد.
پیشگیری های اولیه در برابر HCV:
- استفاده ایمن و مناسب از وسایل تزریقی
- جابه جایی و دفع ایمن اشیاء تیز و ضایعات بیمارستانی
- آزمایش خون های اهدایی برای HCV
- آموزش بهداشت شخصی
- پرهیز از رابطه جنسی پرخط
چناچه تمایل دارید از گلریزان های فعال خیریه حمایت کنید کافی است وارد آن شوید و با مطالعه داستان خانواده از آن ها حمایت کنید.