آیا همواره موسسه های خیریه به نظام سلامت کمک می کنند؟

پاسخ به این سوال کار آسانی نبوده و نیازمند بررسی فعالیت های موسسه های خیریه و بخش های دیگر نظام سلامت است. در این مقاله قرار است پس از بررسی این موارد، پاسخِ این سوال نیز، برای شما خواننده عزیز روشن گردد.

نظام سلامت چیست؟

نظام سلامت، متشکل از سازمان ها و منابعی است که به ارائه خدمات سلامت می پردازند. در واقع، نظام سلامت از مجموعه ی سازمان ها و موسساتی تشکیل شده است که به ارائه خدمات بهداشتی و درمانی در سه سطح پیشگیری، تشخیص و درمان به موقع و بازتوانی می پردازند.

کارکردهای نظام سلامت

به طور کلی می توان کارها و فعالیت های نظام سلامت را در چهار حوزه بزرگ بررسی کرد. این حوزه ها شامل خدمات، تولید منابع (انسانی، فیزیکی، تجهیزات، پزشکی، دارو و اطلاعات)، رسیدگی به امور یا تولیت و تامین مالی هستند.

در این مقاله، آن چه که مد نظر است و قرار است راجع به آن صحبت شود تامین مالی است. این حوزه از اهمیت بسیار زیادی برخودار است؛ چرا که بدون تامین مالی، خدمات دچار مشکل می شوند و از آن جایی که نیاز مردم به خدمات سلامت نیازی ضروری و آنی است، نمی توان در مورد این مسئله کوتاهی ای انجام داد.

همچنین تامین منابع مالی یکی از مهم ترین و بزرگترین مشکلاتی است که مدیران سلامت با آن سر و کار دارند.

اما چگونه منابع مالی نظام سلامت تامین می شوند؟

منابع مختلفی هستند که نظام سلامت از آن ها تامین می شود. به طور کلی این منابع شامل این موارد هستند:

مالیات ها

پرداخت های بیمه اجتماعی

بیمه خصوصی

پرداخت های مستقیم

موسسات خیریه

پس از صحبت از چالش های تامین مالی نظام سلامت و یکی از منابع تامین کننده که موسسات خیریه هستند، نیاز است که این منبع مهم را بررسی کرده و به ارتباط آن با نظام سلامت و چالش های این ارتباط بپردازیم.

موسسه خیریه چیست؟

موسسه خیریه را می توان یک نهاد غیردولتی، غیرتجاری و غیرانتفاعی دانست که هدف آن آماده سازی  و بالابردن سطح افراد یا موسسات دیگر است. به طور کلی ۹۰ درصد تامین بودجه این موسسات توسط منابع خارجی یا همان کمک های اهدایی صورت می گیرد و تنها ۱۰ درصد آن از منابع داخلی تامین می شود.

ارتباط میان موسسات خیریه و نظام سلامت (دولت)

آن چه که در مورد موسسات خیریه حائز اهمیت است، این است که این موسسات نباید از غیردولتی بودن خود، خارج شوند اما نیاز است که با اقدامات و حمایت های کارشناسی شده دولت نیز همراه شوند.

در صورتی که این اتفاق رخ ندهد مشکلاتی را به وجود می آورد که یک سری از این مشکلات، شامل موارد زیر هستند:

در صورتی که هر موسسه در موقعیت جغرافیایی مختص به خود و بر اساس اولویت های خود، به فعالیت بپردازد، موجب می شود مقامات ملی، وقت و تلاش قابل توجهی برای ساماندهی فعالیت های این موسسات انجام دهند، در صورتی که وظیفه اصلی آن ها سرپرستی راهبردی این نوع فعالیت هاست.

بعضی از فعالیت های موسسات خیریه، در صورتی که بدون برنامه بلند مدت باشد، ممکن است باعث اتلاف پول، انرژی و زمان شود. به عنوان مثال موارد متعددی از بیمارستان های تاسیس شده توسط موسسات خیریه وجود دارد که به دلیل نداشتن زیرساخت های ادامه حیات بیمارستان، تعطیل شده اند.

بنابراین در صورتی که فعالیت موسسات خیریه با برنامه نبوده و همراه با اهداف دولت نباشد، به جای کمک به نظام سلامت، به یکی از مشکلات و چالش های این نظام تبدیل می شوند.

بنابراین راه حل این مشکل، همسو سازی فعالیت های خیریه در کنار وزارت خانه و دانشگاه های علوم پزشکی است.

البته این بدان معنا نیست که تنها مشکلات از سمت موسسه های خیریه هستند. دولت نیز باید یک سری موانع را از سر راه موسسات خیریه بردارد و یک سری تسهیلات در اختیار این نوع موسسات قرار دهد. همچنین نیاز است که تعاملات بین این موسسات و سازمان های مرتبط یکنواخت و مثبت باشد تا با همکاری در کنار هم به هدف خود که به نوعی ارتقای نظام سلامت است کمک کنند.

نتیجه گیری

با توجه به موضوعاتی که مطرح شد می توان گفت فقدان مدیریت علمی عامل اصلی ناکارآمدی موسسات خیریه است؛ چرا که هر کمکی تنها زمانی در چارچوب قوانین نباشد، بازدهی مطلوبی نخواهد داشت. با این حال این موضوع ، از اهمیت قانون گذاری مناسب در رابطه با موسسات خیریه نمی کاهد. البته در سال های اخیر با تشکیل مجمع خیرین سلامت، این مشکلات رو به کاهش هستند اما هنوز هم می توان اقدامات مناسبی در این باره انجام داد.

درمان دلقکی یا مفهوم دلقکی؟

بسیاری از ما شنیده و خوانده‌ایم که برای بیماران، هیچ چیز بهتر از داشتن حال خوب نیست؛
حال خوبی که می‌تواند ناشی از عشق، لذت و حس شوخ طبعی باشد.
به قول معروف: “خنده بر هر درد بی درمان، دواست!”
در این زمینه، اولین چیزی که به ذهن می‌رسد، مفهوم دلقک درمانی است.
یعنی فردی (که عموما تصور می‌شود متخصصی در امور خنداندن است) لباس دلقک بر تن می‌کند و با کارها و شوخی‌های مختلف، سعی در شاد کردن بیمار دارد. هرچند که این کار بسیار مفید است؛ اما یک حفره بزرگی را باقی می‌گذارد.
تعریف شما از درمان چیست؟
چیزی که برای فرد بیمار، در زمان بیماری‌اش، به او داده می‌شود؛ پس نتیجه می‌شود که دوا و درمان، مناسب هر کسی به جز فرد بیمار نیست، و مناسب هر وقت و زمانی نیست، مگر زمان بیماری.
اما سوال این است که مگر خنده و شادی، محدود به زمان و شخص است؟
ابدا نه.
پس تلاش همه‌ی ما انسان‌ها باید در راستای تبدیل “درمان دلقکی” به “مفهوم/موقعیت دلقکی” باشد.
این که سعی کنیم نه تنها در زمان بیماری، نه فقط با بیمار، نه فقط به عنوان یک “دلقک”، بلکه در هر زمانی و هر مکانی و با هر شخصی، رفتاری سرشار از عشق، شوخ طبعی و لذت داشته باشیم.
مهم نیست که چقدر تجربه در زمینه دلقک بودن و شوخی با دیگران را داریم، چرا که همه ما می‎‌‌‌‌‌‌‌توانیم با اقداماتی، هرچند کوچک، به ایجاد و توسعه “مفهوم دلقکی” کمک کنیم و اینگونه یاد خواهیم گرفت که سه عنصر مهم شادی، یعنی عشق، شوخ طبعی و لذت، همیشگی است و نباید فقط در زمان بیماری و فقط برای فرد بیمار، از آن ها بهره جست.

دلقک درمانی (Clown Therapy)

یک برنامه در مراکز بهداشتی و درمانی است، که شامل بازدید دلقک‌های مخصوص و آموزش دیده می‌باشد. آنها به صورت محاوره‌ای “دلقکِ پزشک” نامیده می‌شوند که یک نام تجاری و حتی دارای علامت تجاری در چندین کشور است.
در بسیاری از نمونه‌های مشابه در کشورهای دیگر به وضوح نشان داده شده که این بازدیدها نه تنها به تقویت احساسات بیماران بستری با کمک ایجاد امید و شادی در آن ها کمک‌کننده بوده، بلکه برای کارکنان و خانواده‌های بیماران نیز مفید است.
پچ آدامز، نخستین دلقک بیمارستانی بوده است که در دهه ۱۹۷۰ شروع به کار کرد و تصویر آن کار ارزشمند در فیلم پچ آدامز ساخته رابین ویلیامز به نمایش گذاشته شده است.
این مدل از دلقک‌های پزشک به صورت حرفه‌ای در سال ۱۹۸۶ در بیمارستانی توسط مایکل کریستنسن در شهر نیویورک شروع به کار کردند. این برنامه در حال حاضر در کشورهایی مثل استرالیا، نیوزیلند، کانادا، هنگ کنگ و سراسر اروپا اجرا می‌شود..

ما انسان‌ها و بسیاری از موجودات این جهان برای ادامه حیات خود نیازمند عنصری به نام اکسیژن هستیم. اکسیژن موجود در هوا از طریق ریه‌ها وارد بدن شده و خون اکسیژن را به تمام قسمت‌های بدن می‌رساند. غذایی که مصرف می‌کنیم نیز به وسیله اکسیژن در بدن تبدیل به انرژی می‌شود.

گاهی اوقات به علت بیماری و یا عوامل دیگر ریه‌های ما نیاز به اکسیژن خالص پیدا می‌کنند، مانند این روزها که بسیاری از بیمارهای مبتلا به کووید ۱۹ به دلیل عدم دریافت اکسیژن ناکافی جان خود را از دست می‌دهند.

برای تأمین اکسیژن مورد نیاز دستگاهی به نام اکسیژن ساز طراحی شده است.

انواع دستگاه اکسیژن ساز خانگی : بسیاری از افراد به دلیل بیماری‌های مزمن ریوی و یا بیماری‌های ژنتیکی نیاز مداوم به اکسیژن خالص دارند. بسیاری از جانبازان شیمیایی نیز بدون تنفس اکسیژن غنی شده، قادر به نفس کشیدن نمی‌باشند. چنین افرادی چون نیاز مداوم به اکسیژن دارند، باید در منزل خود از اکسیژن ساز خانگی استفاده کنند.

1. دستگاه اکسیژن ساز قابل حمل : این نوع اکسیژن ساز طوری طراحی شده است که به راحتی قابل حمل باشد و برای بیمارانی که نیاز مداوم به اکسیژن دارند و تمایل دارند در اجتماع حضور پیدا کنند، مناسب می‌باشد. این دستگاه کوچکتر و سبکتر از مدل ثابت می‌باشد.

 خانواده‌ها برای سالمندان خود که مشکل قلبی و یا تنفسی دارند، نیز ترجیح می‌دهند از اکسیژن ساز خانگی پرتابل استفاده کرده و هنگام جابجایی آن‌ها و یا بیرون بردن از منزل جهت هواخوری و یا کارهای دیگر مشکلی نداشته باشند. دلیل بسیار مهم دیگری که استفاده از اکسیژن ساز خانگی را بسیار رایج کرده است، خطرناک بودن کپسول‌های اکسیژن و قابل اشتعال بودن آن می‌باشد.با شیوع ویروس کرونا، خرید و استفاده از این دستگاه بیشتر به چشم می‌خورد. زیرا بسیاری از بیماران کرونایی از بیمارستان مرخص شده و طبق تجویز پزشک و به دلیل آسیب دیدن ریه و کاهش سطح اکسیژن خون، باید مدتی از اکسیژن خالص استفاده کنند. در این صورت می‌توانند با استفاده از این دستگاه براحتی تنفس کرده و تا بهبودی کامل، در منزل استراحت کنند.این دستگاه هم با برق و هم باتری قابل شارژ کار می‌کند و باتری‌های آن به راحتی قابل شارژ در اتومبیل نیز می‌باشد.این دستگاه طوری طراحی شده است که دارای سنسورهای بسیار حساسی می باشد و دم و بازدم بیمار را تشخیص داده و هنگام دم اکسیژن تولید شده و هنگام بازدم اکسیژن قطع می‌شود.ظرفیت تولید اکسیژن سازهای خانگی معمولاً ۳، ۵، ۶، ۷، ۸، ۱۰ لیتر در دقیقه می‌باشد.بیماران آسم حاد معمولاً از اکسیژن ساز ۳ تا ۵ لیتر در دقیقه و بیمارانی که ریه‌هایشان آسیب جدی دیده است و نیاز به اکسیژن بیشتری دارند از دستگاه ۷ تا ۱۰ لیتر در دقیقه استفاده می‌کنند.

2. دستگاه اکسیژن ساز ثابت : دستگاه اکسیژن سازهای ثابت بیشتر در بیمارستان‌ها، منازل و خانه سالمندان کاربرد دارند. جهت راحتی حمل دستگاه از اتاقی به اتاق دیگر چرخ هایی زیر دستگاه نصب شده است. البته حمل این مدل به راحتی  اکسیژن سازهای قابل حمل نیست.

کاربردهای دستگاه اکسیژن ساز :

• کمک تنفس بیمارانی که مشکل ریوی دارند.
• بیمارستان ها، کلینیک ها و مراکز درمانی
• کمک درمان بیماران قلبی
• تنظیم فشار خون در بیماران قلبی
• کمک تنفس بیماران مبتلا به آسم
• در بیماران باردار جهت رشد بهتر جنین
• اکسیژن رسانی به مغر و کارایی بهتر حافظه
• پر کردن کپسول های اکسیژن با اکسیژن غنی شده
• بهبود خون رسانی به قسمت های مختلف بدن
• کمک تنفسی، و تنظیم بهتر فشار خون و گردش خون در افراد سالمند

 نگهداری از دستگاه اکسیژن ساز :عمر مفید دستگاه اکسیژن ساز معمولاً بین ۷۰۰ تا ۱۵۰۰ ساعت می باشد. عوامل زیادی از جمله کیفیت دستگاه، شیوه استفاده از دستگاه، رعایت نکات مربوط به نگهداری از دستگاه و … بر این طول عمر دستگاه تاثیر دارد. استفاده نادرست از دستگاه سبب کوتاه شدن طول عمر دستگاه خواهد شد.